Η μουσική είναι τόσο παλιά όσο σχεδόν η γλώσσα. Η μουσική είναι Τέχνη και Επιστήμη συνάμα. Πόσο ρόλο παίζει η μουσική στην ζωή μας; Έχει σημασία τι είδος ακούμε; Η μουσική διαμορφώνει τον τρόπο αντίληψης; Πολλά παράξενα έχουν ειπωθεί κατά καιρούς για τον βαθμό που η μουσική επηρεάζει το μυαλό μας.
Κάποιες θεωρίες συνωμοσίας μιλούν ακόμα και για εμφύτευση υποσυνείδητων μηνυμάτων, για να μην μιλήσουμε για τον κάθε συντηρητικό που πιστεύει πως η -rock κυρίως- μουσική διαφθείρει τους νέους. Από τα βάθη της αρχαιότητας, απανταχού της γης, έχει παρατηρηθεί ότι ο ρυθμός κι ο δυνατός ήχος επηρεάζουν άμεσα την συμπεριφορά. Η γνώση αυτή χρησιμοποιήθηκε από σαμάνους και ιερείς ακόμα και των πρωτόγονων κοινωνιών. Επίσης οι θρησκείες είχαν την μουσική ως εργαλείο ανύψωσης του ηθικού των πιστών. Αλλά και σε φυλές, σε στρατούς και σε ομάδες, η μουσική χρησιμοποιήθηκε ως μέσο ψυχολογικής τόνωσης. Λαμβάνοντας υπόψη το παραπάνω πρέπει να δεχτούμε πως η μουσική επηρεάζει την αντίληψη. Το είδος μουσικής που εκφράζει μια κοινωνία ή είναι επικρατέστερη ουσιαστικά διαμορφώνει και διαμορφώνεται από την κουλτούρα της. Η μουσική προάγει ηθική και αισθητική, όπως βέβαια κάθε μορφή Τέχνης.
Ας πούμε, ένας πρόσφυγας απ’ την Σμύρνη θα μπορούσε να ταυτιστεί με τις όπερες όταν έφτανε σε κάποιο μέρος της Ελλάδας; Θα μπορούσε ένας χίπης να έχει διαφορετική συμπεριφορά και στάση ζωής αν άκουγε Μάρκο Βαμβακάρη; Η μουσική είναι αναπόσπαστο μέρος του ανθρώπινου πολιτισμού, μια πτυχή της πραγματικότητας. Έχει ιστορική συνέχεια και εξελίσσεται.
Μάλιστα υπάρχει μια επιστήμη η οποία μελετάει τον υποκειμενικό τρόπο πρόσληψης των ήχων από το ανθρώπινο σύστημα ακοής, η ψυχοακουστική. Κατ’ επέκταση αναζητά και τους τρόπους που η μουσική προσλαμβάνεται συνειδητά και γίνεται αντιληπτή στο γνωστικό επίπεδο. Μια ερμηνεία της σχέσης ήχων-συναισθημάτων είναι πως υπάρχει κάποιος «κοινωνικός κώδικας» που επιβάλλεται υποσυνείδητα από μικρή ηλικία. Υπάρχουν κι αυτοί που πιστεύουν ότι η δημιουργία συναισθημάτων σχετίζεται με φυσικές αντιδράσεις. Βέβαια δεν υπάρχει κάποια ολοκληρωμένη θεωρία που να υποστηρίξει τον λόγο που επιλέγουμε κάποια ήδη μουσικής έναντι κάποιων άλλων. Εν ολίγοις ο εγκέφαλός μας αλλάζει λειτουργία ανάλογα με την κατάσταση που βρίσκεται.
Σκεπτόμενοι τα μέχρι τώρα δεδομένα, καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι σίγουρα υπάρχει γνώση του ψυχικού επηρεασμού με την χρήση ήχων. Κατά την ταπεινή μου γνώμη, αν θεωρείτε πως υπάρχει κάποιο «σχέδιο» επηρεασμού του πλήθους μέσω της μουσικής, θα πρέπει να το αναζητήσετε στις μουσικές που προβάλλονται περισσότερο για μαζική κατανάλωση. Σ’ εκείνα τα είδη μουσικής που είναι πιο εύπεπτα, που εκπέμπουν σε χαμηλές συχνότητες όπως τα περισσότερα τραγούδια που ακούτε στο ραδιόφωνο, στις διαφημίσεις και τα κέντρα διασκεδάσεως.
Τι πιο εύκολο ειδικά αν απευθύνεσαι σε πιο μικρές ηλικίες, βάζεις λίγο από sex, λίγο από μόδα, έχεις καλλιτέχνες-ανδρείκελα των δισκογραφικών και κάποιες ακίνδυνες ατάκες στους στίχους που να γίνονται εύκολα συνθήματα. Κλείνοντας το κομμάτι αυτό να σας θυμίσω τις φορές που έχετε κολλήσει με σλόγκαν ή χαζά τραγουδάκια διαφημιστικών μηνυμάτων. Νομίζετε ότι αυτοί που το κατασκεύασαν δεν ήξεραν τι έκαναν;
Σύμφωνα με τον Πλάτωνα στην Πολιτεία: «…δεν είναι γι’ αυτόν τον λόγο, αγαπητέ Γλαύκον, που η μουσική εκπαίδευση είναι σημαντικότατη, γιατί ο ρυθμός και η αρμονία εισδύουν βαθιά στα μύχια της ψυχής και ασκούν σε αυτήν ισχυρότατη επίδραση , φέρνοντας μαζί τους και προσφέροντας ομορφιά, αν κανείς εκπαιδευτεί σωστά ή και το αντίθετο…» Ο Αριστοτέλης πάλι, αναφέρει ότι «Οι μελωδίες αναμφίβολα γεννούν ηθικά συναισθήματα. Κι αυτό γίνεται φανερά ως εξής: μόλις αλλάξει η φύση των αρμονιών, μεταβάλλονται ταυτόχρονα και οι διαθέσεις των ακροατών.»
Η μουσική έχει αμφίδρομη σχέση μ’ εμάς. Οι περισσότεροι άνθρωποι ακούνε μουσική για να «συντονιστούν» με κάποια κοινωνική ομάδα και τρόπο ζωής. Η μουσική μας εμφυτεύει ιδέες, συναισθήματα και σύμβολα. Για τον λόγο αυτό κάθε γενιά που παράγει ένα διαφορετικό μοντέλο σκέψης, παράγει ή ταυτίζεται με διαφορετικό είδος μουσικής. Κάθε μουσική διαμορφώνεται από το κοινωνικό περιβάλλον στο οποίο «γεννιέται» και αμφίδρομα επηρεάζει την αντίληψη των ατόμων που απαρτίζουν το κοινωνικό περιβάλλον.
Η ίδια η σύνθεση ενός μουσικού κομματιού πέρα από την μελωδία, τον ρυθμό, τις αρμονικές και άλλα τεχνικά μέρη, περιέχει και μια εσωτερική διάρθρωση, ένα χρώμα, μια αναπαράσταση του πολιτισμού, της κουλτούρας και της ιδεολογίας που αντιπροσωπεύει. Τα τελευταία χρόνια η εξέλιξη της τεχνολογίας έχει επηρεάσει και τον τρόπο παραγωγής της μουσικής, ενώ η μετατροπή όλων των πολιτιστικών αγαθών σε εμπορεύματα, την καθιστά ένα προϊόν προς διάθεση στις παγκόσμιες αγορές.
0 coment�rios: